شهر دوستدار کودک لازمۀ شهر دوستدار خانواده
تعاریف متعددی از شهر دوستدار خانواده و شاخص‌های آن وجود دارد اما آنچه در تمام این تعاریف به آن تأکید شده مسئلۀ کودکان است. در واقع بررسی نیازهای رشد و نمو کودکان و رعایت حقوق آنها در شهر از الزامات شهر دوستدار خانواده به شمار می‌رود که خوشبختانه در سال‌های اخیر مطالعات و تلاش‌های زیادی در این زمینه شده است.
براساس آمارهای جهانی حدود یک سوم از جمعیت شهرنشین جهان را کودکان تشکیل می‌دهند[1]، البته این آمار به تنهایی دلیل لزوم توجه به کودکان در شهرها نیست دلیل اصلی آن به این موضوع بازمی‌گردد به این موضوع مهم که توسعۀ پایدار[2]، جز با رعایت حقوق کودکان به عنوان صاحبان اصلی شهر محقق نخواهد شد و تنها با به رسمیت شناختن حقوق سازمان‌یافتۀ کودکان، کشورها می‌توانند به سوی اهداف توسعه و صلح حرکت کنند.
بنیان «شهر دوستدار کودک» توسط یونیسف یا همان صندوق کودکان سازمان ملل متحد بنا نهاده شد و کماکان از آن حمایت می‌شود. «شهر دوستدار کودک» خلق فرصت برای کودکان در راستای شکل‌دادن و تغییر محیط پیرامون آنها، اعطای حق شهروندی به بچه‌ها، توسعه آگاهی، بالابردن مشارکت جمعی، کم کردن میزان خشونت علیه کودکان، توجه به موضوعات زیست محیطی و به طور کلی ارتقای بهداشت عمومی و کیفیت زندگی کودکان است. در سیاست‌ها و اهداف راهبردی شهرها سلامت، شادی، رشد بالنده و امنیت کودکان اولویت دارد و شیوه‌های مشارکت آنان در سیاست‌های مدنی و ابتکارات در حوزه طراحی و برنامه‌ریزی ترویج می‌شود.[3]
یونیسف حقوق کودکان در شهر را به این ترتیب تعریف می‌کند:
1- در تصمیم‌گیری‌ها دربارۀ شهرشان تأثیر بگذارند.
2- عقاید خود را دربارۀ شهری که دوست دارند، ابراز کنند.
3- در حیات اجتماعی، اجتماع و خانواده مشارکت کنند.
4- خدمات ضروری همچون آموزش و مراقبت بهداشتی را دریافت کنند.
5- آب سالم بنوشند و به سرویس بهداشتی مناسب دسترسی داشته باشند.
6- در برابر تبعیض، خشونت و سوءاستفاده حمایت شوند.
7- با امنیت در خیابان‌ها و شهرشان پیاده‌روی کنند.
8- دوستانشان را ببینند و بازی کنند.
9- فضای سبز با گیاهان و حیوانات داشته باشند.
10- در محیطی غیرآلوده زندگی کنند.
11- در رویدادهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت کنند.
12- در شهرشان حقوق شهروندی برابر داشته و به تمام خدمات صرف نظر از خاستگاه قومیت، مذهب، درآمد، جنسیت و معلولیت دسترسی داشته باشند. [4]
شهر دوستدار خانواده علاوه بر اینکه طبق تعریف، لازم است مبتنی بر سازگاری با تمام افراد خانواده طراحی شود، کودکان را به دلیل عضویت در خانواده در کانون توجه قرار می‌دهد. کودکان عامل بقا و حفظ بنیان خانواده و از جمله عناصری هستند که روابط خانوادگی را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.[5] بنابراین از حیث لزوم دست‌یابی به توسعه پایدار و حاکمیت مطلوب که جز از مسیر تأمین سلامت، رفاه و کیفیت زندگی کودکان امکان‌پذیر نیست، لذا شاخص‌های شهر دوستدار کودک، لازمۀ تحقق شهر دوستدار خانواده نیز به شمار می‌رود.
[1] Unicef.org/iran
[2] Sustainable Development
[3] ضیایی، پیمان، واله، مونا.1392. شهر کودکانه. نشر تیسا. تهران
[4] UNICEF. What is a child-friendly city? UNICEF. Available online: https://childfriendlycities.org/what-is-a-child-friendly-city. (accessed June 14, 2021)
[5] ضیایی، پیمان، واله، مونا.1392. شهر کودکانه. نشر تیسا. تهران
